Kogeneracja jest to proces polegający na równoczesnym wywarzaniu energii elektrycznej i cieplnej w jednym procesie technologicznym. Tego typu proces prowadzi do zmniejszenia zużycia paliwa i co za tym idzie zwiększa się sprawność energetyczna oraz zmniejsza się emisja gazów cieplarnianych. Najbardziej rozpowszechnionym rodzajem kogeneracji są elektrociepłownie, gdzie ciepło wylotowe powstające przy produkcji energii elektrycznej jest wykorzystane do produkcji ciepła. Jeżeli chodzi o zasadę działania przedstawia go schemat poniżej:
Gaz ziemny lub inne paliwo trafia do komory spalania (silnika),energia pierwotna paliwa zostaje przekształcona w ruch posuwisto-zwrotny (później za pomocą wału korbowego w ruch obrotowy) oraz energię cieplną, gdzie za pomocą przekładni trafia on do prądnicy, w tym przypadku mowa tutaj o prądnicy wolnoobrotowej lub szybkoobrotowej generującej prąd elektryczny. Ciepłe spaliny nie są wydalane bezpośrednio poza układ, tylko transportowane są one do wymiennika ciepła, gdzie ich energia cieplna wykorzystywana jest do podgrzania czynnika grzewczego i wykorzystana dalej.
Mikro-kogeneracja jest rodzajem kogeneracji na mniejszą skalę, idealną dla klientów indywidualnych. Stosowana jest ona najczęściej w miejscach, takich jak basen, bloki czy domy jednorodzinne. Wydajność tego typu instalacji jest o wiele większa w porównaniu do standardowych kotłów.
Kogeneracja jest zwykle bardziej opłacalna, gdy jest stosowana na skalę przemysłową. Ponieważ ciepło, para lub chłód są nieodłącznym elementem mechanizmu produkcji w przemyśle. Należy pamiętać, że kogeneracja może zasilać wiele firm. Zakres ich działalności jest szeroki: chemiczny, papierniczy, motoryzacyjny, metalurgiczny, spożywczy itp. Większość jednostek kogeneracyjnych jest więc zlokalizowana u odbiorców, których zapotrzebowanie na ciepło przemysłowe jest wysokie.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji (Dz.U. 2020 poz. 250, z późn. zm.) wprowadziła dla nowych jednostek kogeneracji system wsparcia oparty na premiach, tj.:
- premii gwarantowanej dedykowanej najmniejszym jednostkom kogeneracji zlokalizowanym
w źródłach o mocy elektrycznej zainstalowanej do 1 MW (należy uzyskać promesę koncesji
i w jej ramach potwierdzenie „efektu zachęty”, a po wybudowaniu jednostki kogeneracji
w ustawowym terminie wystąpić o dopuszczenie do udziału w systemie wsparcia);
Premia gwarantowana to dopłata do wytworzonej energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji przez wytwórcę w nowej małej jednostce kogeneracji, wchodzącej w skład źródła o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszej niż 1 MW.
- Okres wsparcia wynosi 15 lat, a wysokość premii jest corocznie ustalana
w rozporządzeniu (przy czym pomniejsza się ją dodatkowo o uzyskaną pomoc inwestycyjną). - Żeby skorzystać z tego systemu należy przed rozpoczęciem inwestycji wystąpić
do Prezesa URE o udzielenie promesy koncesji dla jednostki kogeneracji wraz
z potwierdzeniem tzw. „efektu zachęty”.
Dopłata do wytworzonej, wprowadzonej do sieci i sprzedanej energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji przez wytwórcę w nowej jednostce kogeneracji (po wygraniu aukcji):
- zależna od ilości energii elektrycznej netto – wprowadzonej do sieci
i sprzedanej; - powiązana z ciepłem wprowadzonym do publicznej sieci ciepłowniczej;
- całość lub część energii elektrycznej musi zostać sprzedana;
- całość lub część ciepła musi zostać sprzedane.
W przypadku sprzedaży energii elektrycznej „zysk” przedsiębiorstwa stanowi:
- cena uzyskana za sprzedaż energii elektrycznej + wartość premii kogeneracyjnej określona w ofercie aukcyjnej.
Inwestycje, które nie były finansowane z żadnych programów wsparcia mogą ubiegać się o „białe certyfikaty”, które można spieniężyć na Towarowej Giełdzie Energii. Na podstawie Dz. U. 2016 Poz. 831:
Art. 19. 1. Poprawie efektywności energetycznej służą następujące rodzaje przedsięwzięć:
- Stosowanie, do ogrzewania lub chłodzenia obiektów, energii wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii, ciepła użytkowego w wysokosprawnej kogeneracji:
- Przez efektywny energetycznie system ciepłowniczy lub chłodniczy rozumie się system ciepłowniczy lub chłodniczy, w którym do wytwarzania ciepła lub chłodu wykorzystuje się co najmniej w:
- 50% energię z odnawialnych źródeł energii lub
- 50% ciepło odpadowe, lub
- 75% ciepło pochodzące z kogeneracji, lub
- 50% połączenie energii i ciepła, o których mowa w pkt 1–3.”;
Certyfikaty te są jednorazowym wsparciem dla inwestycji.
Unia Europejska aktywnie wspiera rozpowszechnianie się kogeneracji. Zapisy wspierające jej rozwój są zapisane w dyrektywach Unii Europejskiej. Wspiera ona rozwój kogeneracji w krajach członkowskich, a także ustala metody liczenia możliwości kogeneracyjnych dla krajów członkowskich. Aż 11% energii elektrycznej produkowanej w UE pochodzi z kogeneracji.
Chcesz wiedzieć więcej skontaktuj się z naszym doradcą, a przygotujemy ofertę i opowiemy na wszelakie pytania.
